Faruk Nafİz Çamlibel’İn Edebİ KİŞİlİĞİ

Şiirlerinde Biçim ve Muhteva:

Faruk Nafiz kuralsız nazım şekilleri kullandığı gibi halk şiirlerimizin koşma, Türkü ve Mani biçimleriyle de yazmıştır. Bunları seçmesiyle az çok Rıza Tevfik’in etkileri olabilir. Fakat Faruk Nafiz , bu eski nazım şekillerine Rıza Tevfik ilkelerinden daha başka değişik muhtevalar katmıştır. Özellikle açtığı memleketçi şiirle hecenin en güçlü bir şairi olmuştur. Ne var ki, aruzu da büsbütün bırakmayan Faruk Nafiz sanatı boyunca, her iki vezni de ustaca kullanmıştır. Bazı hece şiirlerinde aruzla iç içelikten doğan bir iç musikisi de yerleştirmiştir. Faruk Nafiz aruzla yazdığı şiirlerinde ise üstat bildiği Yahya Kemal’in izinden gitmiştir. Aruzu güzel kullanışı bakımından Onuda Fikret Akif ve Yahya Kemal’le güzelleşen Türk aruzunun son bir üstadı saymak yerinde olur.

Kafiyelere çok değer veren Faruk Nafiz, halk şairlerinin geleneğine uyarak rediflere de bazen büyük yer ayırmıştır.

Şairin dili; yalın, özentisiz, her gün söylenen kelimelerden kurulmuş bir dildir. Kimi şiirlerinde Anadolu ağızlarında görülen deyimler ve deyişleri de kullanarak İstanbul Türkçe’sine yenilik katmış bu suretle kendinden sonra Anadolu kelimeleriyle güzel şiirler yazan şairlere örnek olmuştur. Şiirlerin hepsinde ve hele fazlaca nesirleşen bazı parçalarında tasvir sıfatları çok yer kaplamıştır.

Faruk Nafiz’in içli, samimi, gelenekli bir halk Türkçesini kullanmaktaki ustalığı bir çok yazı ve sözleri gibi Zindan Duvarları’ndaki şu dörtlükte de görülmektedir.

Hangi sözlerle ninem gönlünü açmışsa bana

Ben o sözlerle gönül vermedeyim sevgilime

Sözlerim ninni kadar duygulu olmak yaraşır

Bağlıdır çünkü dilim gönlüme, gönlüm dilime

İç Ahenk:Parnasçı deneyişlerden geçen ve Yahya Kemal’i çok benimseyen Faruk Nafiz’in önem verdiği bir şiir ilkesidir. Mısrada iç ve dış musikisinin güzel örnekleri son şiirleri arasında bilhassa bulunmaktadır.

Mecazlar bakımından Faruk Nafiz fazla bir yenilik getirmiş değildir. Çoğu şiirlerinde çıplak anlatımı tercih eden bu şairin hayallerinde sonsuzluk, tasarlayışında fazla bir derinlik olduğu söylenemez. Bol bol töre mecazları kullanarak zekayı hoşlandıran buluşlarla yetinmiştir.

Faruk Nafiz’in mecazlarında görülen başka bir özellik: Timsal ( alegori) lere fazla yer ayırmıştır. Timsali şiir rağbeti, az çok Tevfik Fikret’ ten ve Ahmet Haşim’den gelmektedir. At, Çoban Çeşmesi, Melekül-Mevt, Hayat , Mağara ve daha pek çok şiirleri birer timsal (simge) etrafında örülmüş manzumelerdir.

Faruk Nafiz’de temalar çokluk, aşk, tabiat, ölüm, hasret, yiğitlik, ihtiras gibi tekçi (ferdi) temalardır. memleket şiirleri bile bu temalar üstünde kurulmuştur. Öğretici, öğütleyici, topluma yön vermek için yazılış parçalar veya bir ülküyü, düşünceyi açıkça telkin eden şiirler onun kitaplarında önemli bir yekûn tutmaz. Yalnız Zindan Duvarları kitabında ünlü rubai şairini imrendirecek kıraatte hikmetli kitapları bulunmaktadı